Calergi Residence Apts & Studios: Charming, newly renovated accomodaton ...

Οι Καλλέργηδες.

Από την ιστορία στο μύθο.

 Αυτό το βιβλίο δεν θα το χαρακτήριζα ιστορικό. Ας το πούμε σωστότερα ένα «σεργιάνι στην ιστορία της γενιάς των Καλλέργηδων». Οι Καλλέργηδες είναι ένα  από τα μεγαλύτερα ελληνικά σόγια.

*

Αγνή: η μοναδική νόμιμη κόρη

του Αλεξίου Καλλέργη

 Η ψηλή, λυγερόκορμη γυναίκα περπατούσε στο περιβόλι ανάμεσα στα ευωδιαστά φυτά, παρατηρώντας με νοσταλγία τα ψηλά Μυλοποταμίτικα βουνά στο βάθος. Δεν ήταν εύκολο να μαντέψεις την ηλικία της, παρά μόνο αν κατάφερνες από κοντά να δεις το πρόσωπό της. Ήταν Αγνή, η μοναδική νόμιμη κόρη του Αλέξη Καλλέργη και της Ειρήνης Σκορδύλη.

 Το Καστρί,  ένα μικρό χωριουδάκι πάνω σ’ ένα Μυλοποταμίτικο λόφο ήταν ο τόπος που γεννήθηκε η Αγνή και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της. Δεν ήταν όμως τον 13^ο αιώνα ένα άσημο χωριό το Καστρί. Ήταν η έδρα του αντάρτικου και το στοιχειώδες κράτος του πατέρα της, του Αλέξη Καλλέργη, του ισχυρότερου άντρα της Κρήτης. Στρατιώτες και δουλευτές ανηφόριζαν και κατηφόριζαν στα σοκάκια του χωριού. Ένα καλοχτισμένο και αψηλό κάστρο τριγύριζε και προστάτευε το χωριό, ενώ στον κεντρικό λοφίσκο που το έλεγαν Απανωκάστρι ήταν χτισμένη η εκκλησία της Παναγίας.  

 Όπως όλοι οι μεγάλοι αρχόντοι της Κρήτης, εδώ στην κεντρική εκκλησιά του είχε χαράξει τα οικόσημά του ο Αλέξιος. Με λίγη προσοχή θα τα βρεις και σήμερα στην εξωτερική πλευρά του  ανατολικού τοίχου πάνω από το ιερό.  Είναι απίστευτο πως και σήμερα, μετά από εφτά αιώνες διατηρείται το κάστρο του Αλέξιου έστω με φθορές. Θαρρείς εσύ, ο άνθρωπος του έτους 2015, πως θα προβάλλει από κάποια πολεμίστρα ο φοβερός πολέμαρχος Καλλέργης για να δει ποιος πλησίασε το κάστρο του. Όποιος αποφασίσει να πάει σήμερα σρο Καστρί θα δει πως δεν υπερβάλλω.  

  Η Αγνή είναι γονατισμένη και προσεύχεται. Πιο πέρα ο άντρας της, ο Ιάκωβος Κορνάρος ο βενετοκρητικός που μερικοί τον έλεγαν και Κορναράκη. Ο πατέρας της ο Αλέξης Καλλέργης με τους οπλαρχηγούς και τα παλληκάρια του παρακολουθούν τη λειτουργία που τελείται από τον επίσκοπο Μακάριο, τον διορισμένο από τον πατέρα της μοναδικό ορθόδοξο επίσκοπο στην βενετοκρατούμενη σκλαβωμένη Κρήτη.

 Αργά το απόβραδο η Αγνή χαιρόταν να κάθεται στο παραθύρι του σπιτιού της και να παρακολουθεί τις σταγόνες βροχής που πέφτουν στο χειμωνιάτικο τοπίο. Τα ξύλα να καίνε στο τζάκι και η Αγνή ν’ αναπολεί τα περασμένα χρόνια και ν’ αναρωτιέται για το μέλλον που την περιμένει. Τα χρόνια έχουν περάσει, δεν είναι πια τόσο νέα, και οι πόνοι τρυπούν τις αρθρώσεις της.

  Ο νους της ταξιδεύει στα νιάτα. Τότε που έτρεχε ξένοιαστη στα δάση αναγκάζοντας τον Κορνάρο, τον μετέπειτα άντρα της να τρέχει πίσω της λαχανιασμένος. Τα λαγκάδια γύρω-τριγύρω απ’ το Καστρί τα ήξερε απ’ έξω κι ανακατωτά. Τις ελάχιστες φορές που ο πατέρας της ο Αλέξιος της επέτρεψε να τον ακολουθήσει στο κυνήγι – ω εκείνες οι εξορμήσεις στην εξοχή με τα σκυλιά και τα γεράκια και τη μεγαλόπρεπη ακολουθία του - ρουφούσε τις στιγμές, ρουφούσε αχόρταγα την κρητική φύση και τα μύρα της άνοιξης.

  Σαν να ήταν χθες που ακολουθούσε τη μάνα της, την όμορφη Ειρήνη τη Σκορδυλοπούλα που της μάθαινε να ξεχωρίζει τ’ άγρια χόρτα και τα βότανα και να μαζεύει τους χοχλιούς απ’ τους χαλασέδες .   

 Η Αγνή κάποια στιγμή μετά την υπογραφή της συνθήκης του 1299 μεταξύ Βενετίας – Καλλέργη γίνεται κάτοικος Χάνδακα όπου θα ζήσει το υπόλοιπο της ζωής της.

 Ο γάμος της με τον Κορνάρο ήταν λαμπρός. Είχε φροντίσει γι αυτό ο πλούσιος  πατέρας. Αρνιά στις σούβλες, πιλάφι, βραστό και κρασί μπόλικο, Μυλοποταμίτικο  κύλησε απ’ τα βαρέλια εκείνο το βράδυ που ο Αλέξης έδινε τη μοναχοθυγατέρα του.

 Τα χρόνια περνούν. Ο πατέρας της έχει πια πεθάνει. Πάνε κι όλας δέκα χρόνια από τότε που πέθανε κι άφησε πίσω του πεντάρφανη την Κρήτη. Ποτέ η Κρήτη δεν είχε νοιώσει τόση σιγουριά όση κάτω απ’ τις φτερούγες του.

 Η Αγνή προσηλώνει το βλέμμα προς τον ήλιο που γέρνει στη δύση. Πόσο μοιάζει αυτός ο ήλιος με τη ζωή της, που επίσης έγερνε προς τη δύση! Μόλις δέκα χρόνια από το θάνατο του πατέρα κι εκείνη νοιώθει αδύναμη και άρρωστη. Βλέπει το θάνατο να σιμώνει, πρέπει να φτιάξει τη διαθήκη της. Έτσι ακριβώς θα γράψει ο νοτάριος στο κείμενο της διαθήκης στις 9 Φεβρουαρίου του έτους 1331: «Επειδή η Αγνή Καλλέργη βλέπει το θάνατο να την πλησιάζει ….με κάλεσε στο χωριό Καστρί και μου ζήτησε να συντάξω τη διαθήκη της», αναφέρει ο νοτάριος στο πρακτικό του.

 Το κείμενο της διαθήκης της Αγνής είναι ενδιαφέρον. Η Αγνή κληροδοτεί στην Επισκοπή Μυλοποτάμου όπου είναι θαμμένοι οι γονείς της 20 υπέρπυρα για να τη μνημονεύει ο επίσκοπος Μακάριος. Η πληροφορία είναι σημαντική διότι επειβεβαιώνει ότι τηρήθηκε ο πολυσυζητημένος όρος της συνθήκης να μπορεί να διατηρεί ο Αλέξιος έναν ορθόδοξο επίσκοπο στην λατινοκρατούμενη Κρήτη.

 Η Αγνή κληροδοτεί στον άντρα της Ιάκωβο Κορνάρο το μεγαλύτερο μέρος της προίκας της και όλη την υπόλοιπη κινητή και ακίνητη περιουσία της. Το υπόλοιπό χρηματικό ποσό μοιράζει σε εκκλησίες, στο μοναστήρι των Σιναιτών και σε διάφορους συγγενείς της.

 Πολύ λίγο έζησε η Αγνή μετά την σύνταξη της διαθήκης της. Το 1333 μαρτυρείται σε εξοφλητική απόδειξη του Πρωτόπαππα Κώστα Βεργίτση ότι αυτός εισέπραξε τα χρήματα που άφησε η Αγνή με τη διαθήκη της στην Παναγία του χωριού Κάτω Καστρί για να τη μνημονεύει. Άρα το 1333 η σεμνή κρητικιά αρχόντισσα, κόρη ενός μεγάλου πατέρα  έχει ήδη φύγει.

 (για περισσότερες πληροφορίες δες: «Ρένας Ι. Βλαχάκη, Η διαθήκη της Αγνής, κόρης του Αλεξίου Καλλέργη (1331) και ο ορθόδοξος επίσκοπος Μακάριος». Πεπραγμένα του Ε Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου τόμος Β σελ. 56-63).

ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΛΛΕΡΓΗ

Ένα χρονικό για το πολύτιμο Αρχείο της μεγάλης Κρητικής οικογένειας.

 

  Η ιστορική διαδρομή της οικογένειας των Καλλέργηδων της Κρήτης προσελκύει ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον των ειδικών επιστημόνων, αφού γίνεται ολοένα και περισσότερο κατανοητός ο ρόλος της στη διαμόρφωση της ιστορίας του νησιού. Πολύτιμο εργαλείο που θα κάνει δυνατή τη μελέτη και την ανάδειξη της πραγματικής ιστορίας της οικογένειας, πέρα από παρανοήσεις και προκαταλήψεις είναι το Αρχείο της οικογένειας που ευτυχώς διασώζεται.

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πατσώς Δ. Συβρίτου, Νομού Ρεθύμνου. Αρχαιολογική τεκμηρίωση

Στην είσοδο του οικισμού της Πατσού βρίσκεται ο εντυπωσιακός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ο ναός, αν και βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση, αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά μνημεία του νομού Ρεθύμνου, όχι μόνο για την αρχιτεκτονική μορφή και την ποιότητα του τοιχογραφικού του διακόσμου, αλλά και λόγω του ρόλου του στην ιστορία της ευρύτερης περιοχής του Αμαρίου κατά την εποχή της Βενετοκρατίας. Ο ναός της Κοίμησης έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την με αρ. ΥΠΠΟ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Β1/Φ47/80890/4272/11-4-2008 απόφαση του ΥΠ.ΠΟ..

ΟΙ ΚΑΛΛΕΡΓΗΔΕΣ ΚΑΙ Η ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ

Του Μανόλη Καλλέργη

 
 Η Μονή Αρκαδίου μπήκε βέβαια στη συνείδησή μας και μέσα στη συνείδηση όλου του κόσμου με την εθελοθυσία του 1866. Όμως το μοναστήρι του υπερευλογημένου σωτήρος Χριστού, το επονομαζόμενον Αρκάδι προϋπήρχε φυσικά του 1866. Στην  παλαιότερη  αυτή άγνωστη ιστορία του αλλά και στην ιστορία ολόκληρης της γύρω  περιοχής θα προσπαθήσω να ρίξω κάποιο φως σήμερα, μέσα στα πλαίσια της διατυπωμένης θέσης μας πως το δράμα της 8^ης Νοεμβρίου 1866 δεν είναι παρά η κορύφωση μιας μακράς ιστορικής - πολιτισμικής πορείας, από τους μινωικούς χρόνους μέχρι σήμερα.